Ziya Gökalp
Asıl adı Mehmet Ziya Gökalp olan yazar, 23 Mart 1876’da Diyarbakır’da doğdu. Babası yerel bir gazetede çalışan Ziya Gökalp, İslam hukukuna vakıf olan amcasından geleneksel İslam ilimlerini öğrendi. Eğitimine Diyarbakır’da başladı. 1895 yılında İstanbul’a gitti ve Baytar Mektebi’ne kaydını yaptırdı. Jön Türkler’den etkilendi. İttihat ve Terakki Cemiyeti’ne katıldı. Muhalif olan Ziya Gökalp, katıldığı eylemler sebebiyle 1898 yılında tutuklandı. Bir yıl cezaevinde kaldı. Serbest bırakıldıktan sonra Diyarbakır’a sürgün edilen yazar, 1908 yılına kadar Diyarbakır’da küçük memuriyetler yaptı. 1910 yılında kurulmasında öncülük yaptığı İttihat ve Terakki İdadisi’nde sosyoloji dersleri verdi. Bir yandan da Genç Kalemler dergisini çıkardı. 1912 yılında Diyarbakır Ergani’den Meclis-i Mebusan’a seçildi, İstanbul’a taşındı. Türk Ocağı’nın kurucuları arasında yer aldı. Derneğin yayın organı Türk Yurdu başta olmak üzere Halka Doğru, İslam Mecmuası, Milli Tetebbular Mecmuası, İktisadiyat Mecmuası, İçtimaiyat Mecmuası ve Yeni Mecmua’da yazılar yazdı. Bir yandan da Darülfünun-u Osmani’de (İstanbul Üniversitesi) sosyoloji dersleri verdi.
Birinci Dünya Savaşı’nda Osmanlı Devleti’nin yenilmesinden sonra, bütün görevlerinden alındı. 1919 yılında İngilizler tarafından Malta Adası’na sürgün edildi. 2 yıllık süren sürgün döneminden sonra Diyarbakır’a gitti, Küçük Mecmua’yı çıkardı. 1923 yılında Ankara’ya gitti. Maarif Vekaleti Telif ve Tercüme Heyeti Başkanlığı’na atandı. Aynı yıl İkinci Dönem Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne Diyarbakır milletvekili olarak girdi. Kısa süren bir hastalığın ardından, 25 Ekim 1924 tarihinde İstanbul’da vefat etti.
ESERLERİ :
Kızıl Elma (1914)
Türkleşmek, İslamlaşmak, Muasırlaşmak (1918)
Yeni Hayat (1918)
Altın Işık (1923)
Türk Töresi (1923)
Doğru Yol (1923)
Türkçülüğün Esasları (1923)
Türk Medeniyet Tarihi (1926)
